تأملی بر عوامل پیشرفت و انحطاط مسلمانان

این اثر حاوی آیاتی از قرآن کریم است که امام حسین (ع) در طول مسیر از مدینه تا شام تلاوت فرموده‌اند. جمعاً 42 آیه در این کتاب گردآوری شده است. در هر کدام از موارد ابتدا آیه مورد نظر آورده شده، سپس محل تلاوت آیه ذکر شده است. در ادامه به این سوال پاسخ داده شده که چرا امام (ع) آیه را در اینجا تلاوت نمود؟ و در نهایت نیز نکاتی در این خصوص ارائه شده است.

مؤلف کتاب را در هشت فصل نوشته است که کلیات، مؤلفه های شیعه، شکل گیری هسته اولیه شیعه، شیعه در عصر خلفا، شیعه در عصر امام حسن تا امام سجاد، شیعه در دوران امام باقر تا عصر غیبت، جریان ها و فرقه های شیعه و چرایی شکل گیری آنها و شیعه از عصر آل بویه تا عصر صفویه عنوان های مطالب این کتاب هستند. همچنین نگارنده در مقدمه کتاب درباره حقانیت تسنن و تشیع و اینکه کدام از این دو بر حق است چنین آورده است: به نظر می رسد، یکی از معیارهای مهم برای شناخت حقانیت هر مذهب نگاه به تاریخ ظهور و تقدم تاریخی آن است؛ از این رو تاریخ به عرصه دین و مذهب پا نهاده و میان آن دو پیوندی جدی و گسست ناپذیر پدید آمد. پیوندی که تا امروز تداوم دارد و هر روز به دلیل نیاز روزافزون دین پژوهان به شناخت دقیق تر از چکونگی ظهور تاریخی هر دین، مستحکم تر می شود. هر یک از دو مذهب شیعه و سنی برای دفاع از حقانیت تاریخی خود دست به کار شده، با ارائه آثاری اعم از کتاب، رساله، مقاله، ردیه، جوابیه، نقد و تحلیل و کنفرانس و همایش، نهضتی علمی در این عرصه پدید آورده اند. پس برای پی بردن به اصالت و حقیقت هر چیز، باید به زمان و علل ظهور آن توجه کرد، چنانکه در شناخت حقیقت شیعه نیز باید چنین کرد؛ لذا نویسنده در صفحه 75 این کتاب پیدایش شیعه را از زمان پیامبر می دانند و چنین توضیح می دهد: پیدایش شیعه از به عصر پیامبر باز می گردد. از شأن نزول و تفسیر برخی آیات قرآن و روایات که شیعه و سنی درباره حضرت علی و پیروان او نقل کرده اند، درمی یابیم که هسته نخستین تشیع و اساس آن را خداوند در قرآن کریم نشاند و پیامبر اکرم در طول دوران رسالتش آن را آبیاری کرد و پروراند تا آنکه شجره طیبه ای گردید و در زمان آن حضرت به ثمر نشست؛ به همین سبب برخی که نام آنها خواهد آمد در زمان پیامبر به «شیعه» معروف بودند. اینان انتخاب خلیفه را پس از پیامبر در سقیفه مردود دانستند و با استناد به احادیث پیامبر گفتند، پیامبر جانشین خود را در زمان حیاتش و پیش تر تعیین و معرفی کرده است. در ادامه آقای شاکر در فصل هشتم که عنوان آن شیعه از عصر آل بویه تا عصر صفویه است به درآمیختن مذهب و سیاست می پردازد و چنین می نویسد: پادشاهان سلسله صفویه با درآمیختن سیاست و مذهب، توانستند حکومت واحدی با قدرت عظیم در ایران پدید آورند و به تدریج دست دشمنان مذهبی و سیاسی را از سرحدات کشور کوتاه کنند. با آنکه سلاطین آخر دوران صفویه افرادی ضعیف و سست اراده بودند، دوره 240ساله حکومت آنها، دوران علمای بزرگی چون محقق ثانی، مقدس اردبیلی، شیخ بهایی، ملامحمدباقر مجلسی، محمدتقی مجلسی، میرداماد، ملاصدرای شیرازی، ملا محسن فیض کاشانی، ملاعبدالرزاق لاهیجی و میرزا ابوالقاسم میرفندرسکی ظهور کردند که در فقه، حدیث، فلسفه و تفسیر تبحر تمام داشتند و کتاب های معتبری تدوین کردند.