نوشتار حاضر در پی بررسی تفصیلی سیره نبوی و حوادث عصر نبوت است. مهم ترین منابع در بررسی تاریخ صدر اسلام و عصر نبوت، گزارش های سیره نویسانی چون ابن هشام، واقدی، ابن سعد و دیگر منابع دست اول تاریخی است.

همچنین، در این کتاب از تحلیل اساتیدی که در تاریخ صدر اسلام به مطالعه جدی و گسترده پرداخته و آثاری تحلیلی نگاشته اند، بهره گرفته شده است.

“فراز و نشیب های دوران رسالت” در دو دوره مکی و مدنی تنظیم شده است:

در دوره مکی، که شامل سه درس است، به زندگی حضرت محمد (ص) از تولد تا بعثت ایشان، وقایع پس از بعثت تا هجرت به حبشه، و در نهایت به مشکلات مسلمانان در مکه و تدارک مقدمات هجرت به مدینه می پردازد؛

در دوره مدنی، که پنج درس را تشکیل می دهد، به تشکیل و تاسیس پایه های حکومت اسلامی، مواجهه با مشرکان مکه در قالب سرایا و غزوات، مانند جنگ بدر و احد، فتنه انگیزی یهودیان پیمان شکن با پیامبر (ص)، غزوه احزاب و دوران اقتدار اسلام می پردازد؛

در پایان، چالش های امت اسلام را در انتهای دوران رسالت نبی گرامی اسلام بررسی می کند.

«کاروان شعر عاشورا» عنوان کتابی است که محمدعلی مجاهدی (پروانه) با پشتوانه چهل سال مطالعه دامنه دار، درباره ی ادبیات آیینی به رشته تحریر درآورده است. این کتاب در 6 منزل و با سیمای امام حسین (ع) در شعر فارسی، منظومه های عاشورایی دور از دسترس و چهره های نام آشنای شعر عاشورایی از سده چهارم تا زمان معاصر را بیان کرده است.

در علل تحقق قیام امام حسین(علیه السلام) عوامل گوناگونی نقش داشتند، مانند خودداری آن حضرت از بیعت با یزید، نامه ‏های کوفیان، امر به معروف و نهی از منکر و ایجاد اصلاح در امت پیامبر اکرم (صلوات الله علیه و آله)؛ و…
میزان توجه هرکدام از مورخان و تحلیل گران به هر یک از عوامل، سبب شده تا تفسیر و قرائت از قیام امام حسین (علیه السلام) با نگاه ‏های مختلفی بررسی شود.

در بررسی علل و عوامل این حادثه بزرگ تاریخ به برخی از عوامل بیش از وزن آن توجه شده و موجب گشته تا قرائت و تحلیل از این انقلاب شگفت‏ آور با واقعیت تاریخی هم داستان نباشد.

نویسندگان این اثر معتقدند که پژوهش درباره نهضت حسینی تا پیدا شدن یک تئوری فراگیر که همه عوامل مؤثر در این قیام را چنان که باید جدی بگیرد و حق هر کدام را چنان که شایسته است بدون افراط و تفریط بیان کند، هم‏چنان ضروری به نظر می‏رسد.

بررسی مجموعه حاضر نشان می ‏دهد که این اثر به دنبال این است تا همه عوامل را با یکدیگر سنجیده و به اندازه وزن هر کدام، تحلیل و تفسیری جدید و واقع‏بینانه را بیان دارد.

نویسندگان آن مدعی‏ اند که در این پی ‏جویی تاریخی، درباره تاریخ دوران امامت امام حسین (علیه السلام) و پس از آن تا هنگام بازگشت کاروان حسینی به مدینه به رهبری امام سجاد(علیه السلام) مطالعه ‏ای تحلیلی و انتقادی انجام داده و کوشیده‏ اند تا جنبه ‏های ناشناخته و پنهان و نیز موارد ارزشمندی را که تاکنون، چنان که باید، به ارزش‏ های آن پی برده نشده و نیز حقایقی را که در پس پرده‏ های دروغ پنهان مانده و یا دروغ‏هایی که لباس حقیقت پوشیده‏ اند را آشکار سازد و برای تحقق این مهم نگاهی تحلیلی و در نوع خود بدیع، کم نظیر، عمیق و مستند به تاریخ اسلام دارند، تحلیلی که از زمان شکل گیری جبهة نفاق در مکه همزمان با دعوت علنی رسول مکرّم(صلی الله علیه)، تا زمان ظهور منتقم خون حسین(علیه السلام) را در نظر دارد.

نوشتار حاضر دارای خصوصیات زیر است:

مراجعه به منابع معتبر و دست اول و نقل مقتل از آن منابع و پرهیز از مراجعه به منابع ضعیف و غیر معتبر.

رعایت اختصار و ایجاز در نقل مطالب در عین اینکه سعی شده موارد لازم از قلم نیفتد و آنچه باید برای مردم نقل شود، مورد غفلت واقع نشده باشد.

پرهیز از نقل وقایعی که با اعتبارات عقلی سازگار نیست و یا خلاف سیره اهل بیت و یا موهن و سست می باشد، و در صورت نقل واقعه ای که معتبر و مشهور است، تحلیل و توجیه مناسب آن ارائه شده است.

ارائه تحلیل های لازم از برخی وقایع که نیازمند توضیح و تحلیل مناسب بوده است.

طرح شبهات ایجاد شده از برخی مقتل ها، و ارائه پاسخ مناسب به شبهات و پرسشها.