نوشتار حاضر در پی بررسی تفصیلی سیره نبوی و حوادث عصر نبوت است. مهم ترین منابع در بررسی تاریخ صدر اسلام و عصر نبوت، گزارش های سیره نویسانی چون ابن هشام، واقدی، ابن سعد و دیگر منابع دست اول تاریخی است.

همچنین، در این کتاب از تحلیل اساتیدی که در تاریخ صدر اسلام به مطالعه جدی و گسترده پرداخته و آثاری تحلیلی نگاشته اند، بهره گرفته شده است.

“فراز و نشیب های دوران رسالت” در دو دوره مکی و مدنی تنظیم شده است:

در دوره مکی، که شامل سه درس است، به زندگی حضرت محمد (ص) از تولد تا بعثت ایشان، وقایع پس از بعثت تا هجرت به حبشه، و در نهایت به مشکلات مسلمانان در مکه و تدارک مقدمات هجرت به مدینه می پردازد؛

در دوره مدنی، که پنج درس را تشکیل می دهد، به تشکیل و تاسیس پایه های حکومت اسلامی، مواجهه با مشرکان مکه در قالب سرایا و غزوات، مانند جنگ بدر و احد، فتنه انگیزی یهودیان پیمان شکن با پیامبر (ص)، غزوه احزاب و دوران اقتدار اسلام می پردازد؛

در پایان، چالش های امت اسلام را در انتهای دوران رسالت نبی گرامی اسلام بررسی می کند.