در کتاب حاضر عوامل پیشرفت و انحطاط مسلمانان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
زبان کتاب عربی است.

ابتدا اصطلاحاتی چون فرهنگ، تمدن، تمدن اسلامی، توسعه و انحطاط مفهوم یابی شده و بعضی از مظاهر توسعه و انحطاط بیان شده است.
سپس عوامل پیشرفت و توسعه مسلمانان بررسی شده است. ظهور فکر دینی، جهان شمولی اسلام، فطری بودن دین اسلام، اهمیت دین اسلام به علم و دانش، تعهد مسلمانان به ارزش های اخلاقی، رهبری دینی و … از جمله این عوامل معرفی شده اند.

در ادامه سیر افول ستاره مسلمانان بررسی شده که جهل، عوام گرایی، ضعف مسلمانان و انحراف از اهدافشان و استعمار از جمله عوامل افول مسلمانان معرفی شده است.

در نهایت در خصوص توانبخشی به تمدن اسلامی و قابلیت های مادی و معنوی در جهان اسلام مباحثی مطرح شده است.

و قم تم تقسیم الکتاب إلی أربعة فصول، کالتالی:
الفصل الاول: یتألف من مباحث عامة تشمل خلفیة الموضوع و أهمیته و المفاهیم الأساسیة التی یتمحور حولها البحث، مثل التدبیر و المعیشة و الرزق.
الفصل الثانی: إستراتیجیة التدبیر فی المعیشة.
الفصل الثالث: الطرق المثلی للتدبیر.
الفصل الرابع: النتائج الإیجابیة لحسن التدبیر و العواقب السیئة لسوء التدبیر.