این کتاب به بررسی برخی از مهم ترین حرکت های اسلامی معاصر در سراسر دنیا پرداخته است. این کتاب آن دسته از جنبش های اسلامی معاصر را که تنها جنبه سیاسی دارند، به طور مختصر تشریح می کند.

تعاریف و کلیات، آغازگران نهضت های اسلامی، جنبش های اسلامی در شمال آفریقا، جنبش های اسلامی در سایر نقاط، جمع بندی و نتیجه گیری، بخش های اصلی این کتابند.

نهضت و جنبش، سیاست، اسلام، معاصر، واژه هایی اند که در بخش نخست، معنا و تعریفی برای آن ها ارایه می شوند. در ادامه این بخش، به برخی از مهم ترین نهضت های اسلامی معاصر از جمله جنبش شاه ولی الله دهلوی و جنبش سلفیه پرداخته شده است.

در بخش دوم کتاب با عنوان «جنبش های اسلامی در خاورمیانه» مهم ترین جنبش های معاصر اسلامی در این منطقه بررسی و معرفی شده اند که از این میان می توان به نهضت های اسلامی ایران، نهضت های شیعیان عراق، نهضت های فلسطین، نهضت های لبنان و نهضت اسلامی در افغانستان اشاره کرد. جنبش اخوان المسلمین نیز در بخش سوم با عنوان «جنبش های اسلامی در شمال آفریقا» بررسی شده است. در این بخش همچنین چند جنبش دیگر آفریقایی معرفی شده اند.

نویسنده در بخش چهارم به سراغ آسیای مرکزی رفته، حرکت های اسلامی در هند و جنوب شرقی آسیا مانند کشمیر و پاکستان را بررسی می کند. علاوه بر این، نهضت های اسلامی در سایر کشورهای مسلمان از جمله بحرین و همچنین برخی حرکت های اسلامی در اروپا و آمریکا، در این بخش بررسی شده اند.

نویسنده کتاب «جنبش ها و نهضت های سیاسی معاصر» معتقد است «گرایش به اندیشه کار مردمی، جنبش های اسلامی را به سوی وحدت طلبی مذهبی و قومی سوق داده است. جنبش های اسلامی معاصر، همگی از انقلاب اسلامی ایران تاثیر گرفته اند، زیرا انقلاب اسلامی ایران، ارزش های فرهنگی نوینی را در مبارزه سیاسی جنبش های اسلامی مطرح کرده که یکی از آن ها، گرایش به جهاد است. جنبش های اسلامی پس از انقلاب اسلامی ایران، جهاد و شهادت را به عنوان اصول اساسی پذیرفته اند و به آن، به دید تکلیف و فرضیه دینی می نگرند.»

پیروزی انقلاب اسلامی را می توان نقطه عطف تحولات ایران معاصر قلمداد کرد و بر این اساس، تاریخ ایران را به دو دوره ی قبل و بعد از انقلاب تقسیم کرد.
این انقلاب بزرگ علاوه بر رهایی ملت ایران از سلطه حکومت شاهنشاهی 2500 ساله ، خط پایانی بر سلطه 200 ساله استعمار و استکبار بر ایران نیز کشید و از این جهت، از اهمیت شایان توجهی در میان اندیشمندان و افکار عمومی جهانی برخوردار است.

اثرگذاری ، بازتاب و پیامدهای داخلی، منطقه ای و بین المللی انقلاب اسلامی پس از 43 سال از پیروزی آن، باعث شده که این انقلاب بزرگ همچنان در محافل علمی و رسانه ای مورد توجه قرار داشته باشد و تحلیل های گوناگونی درباره تاریخ، ابعاد و زوایا و آثار انقلاب ارائه شود که پاره ای از آن ها با واقعیت های انقلاب در تضاد است.
کم کاری و بعضاً بی توجهی نهادها و مجامع علمی داخلی در زمینه تبیین انقلاب اسلامی از سویی و تمرکز دشمنان انقلاب، به ویژه نظام استکباری آمریکا، بر فعالیت های رسانه ای و پژوهشی و راه اندازی نبرد روایت ها، زمینه را برای تحریف این انقلاب بزرگ فراهم کرده است.

یکی از ابعاد تحریف انقلاب اسلامی، تاریخ انقلاب و تحولات منجر به پیروزی آن و پس از پیروزی تاکنون است.در میان این تحولات ، تسخیر لانه جاسوسی آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار است که از سوی حضرت امام (ره) انقلاب دوم نامیده شد.
در واقع با انقلاب اول، ملت ایران از سلطه استبداد رهایی یافت و با انقلاب دوم از سلطه استکبار.

ایده محوری و هدف اصلی این کتاب، بررسی نحوه مواجهه آمریکا با انقلاب اسلامی است و تبیین این موضوع با تکیه بر اسناد لانه جاسوسی که توسط دانشجویان تسخیر کننده منتشر شده است ، خط بطلانی بر این ادعا ها خواهد کشید.

مقطع زمانی مورد بررسی از اواسط سال 1357 تا تسخیر لانه جاسوسی در 13 آبان 1358 است.
لذا این نوشتار در پی تبیین این سوال است که آمریکایی ها ادعا می کردند انقلاب ایران را به رسمیت شناخته اندو می خواهند با انقلابیون کار کنند.
طبق اسناد سفارت آن ها در ایران در این مدت نسبت به انقلاب اسلامی و ایران چه رفتاری داشتند؟
بر اساس اسناد لانه جاسوسی در این مقطع مهم و سرنوشت ساز، آمریکا سه راهبرد در قبال انقلاب اسلامی داشته است که به شرح زیر است:
الف) حمایت قاطع از رژیم پهلوی تا آخرین لحظه؛
ب) نفوذ در انقلاب اسلامی و تقویت و برکشیدن جریان همسو با آمریکا؛
پ) تقابل با انقلاب اسلامی و تلاش در جهت براندازی آن.

در مطالب پیش رو با تکیه بر اسناد لانه جاسوسی، به تشریح راهبردهای فوق پرداخته و در صورت لزوم به تحلیل ها و خاطرات مقامات آمریکایی در آن مقطع از جمله سایروس ونس، وزیر خارجه، برژینسکی مشاور امنیت ملی و سولیوان، سفیر آمریکا در ایران نیز رجوع خواهد شد.