در این اثر که به مناسبت نامگذاری سال 1393 شمسی به نام “سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی” نگاشته شده است، محورهای مهم مدیریت جهادی در دو عرصه اقتصاد و فرهنگ با توجه به موقعیت و شرایط اقتصادی و فرهنگی موجود در جمهوری اسلامی ایران در دو عرصه داخلی و خارجی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در ابتدای کتاب حاضر تعریفی از فرهنگ و فرهنگ اسلامی و ظرفیت ها و شاخص های مهم آن ارائه شده و پس از آن ظرفیت های بیرونی و درونی اقتصاد ایران بررسی شده است. آنگاه الزامات و بایسته های دینی و اخلاقی مدیریت جهادی و مصادیق آن بیان شده و راهبردها و چگونگی ساماندهی به امور فرهنگی و اقتصادی با توجه به اقتضائات جامعه دینی و اسلامی در ایران تبیین شده است.

نویسنده اموری همچون: خدامحوری، وجدان کاری، مردم باوری، نهراسیدن از مشکلات، کار گروهی، تکریم ارباب رجوع، داشتن تخصص و تعهد، ارزش گرایی در محیط کار، قناعت و اعتدال، شایسته سالاری، توجه به محرومان، خودباوری، آینده نگری و سرعت عمل را از مؤلفه های مهم مدیریت جهادی عنوان کرده و آفات و آسیب های آن را بررسی نموده است.

این کتاب به بحث پیرامون حمایت از کالای ایرانی می پردازد. در فصل اول به تبیین کلیات و مفاهیم بنیادین اشاره شده است. ذیل این موضوع پیشینه حمایت از تولید داخلی در ایران و خارج از کشور، اهمیت و ضرورت این موضوع را نیز تبیین می کند.

در فصل دوم به بررسی مبانی و اصول حمایت از کالای ایرانی پرداخته شده است. در فصل سوم به تبیین عرصه ها، ظرفیت ها، الزامات و آثار و نتایج حمایت از کالای ایرانی اشاره شده است. در ادامه ی فصل چهارم به تبیین چالش ها و موانع حمایت از کالای ایرانی از حیث اقتصادی، سیاسی و فرهنگی پرداخته شده است و نهایتا فصل پنجم به ارائه ی راهکارهای حمایت از کالای ایرانی اختصاص یافته است.

اینک با گذر از دهه های نخست انقلاب و تولد نسل های جدید، «گسست فرهنگی و معنوی نسل ها»، جدی ترین آفتی است که جامعه اسلامی و نسل های نو را تهدید می کند. از سویی، کذرزمان و دور شدن جامعه از سال های دفاع مقدس و فضای ایثار و شهادت، ارزش های دینی، فرهنگ و معنویت را کمرنگ می کنند؛ و از سوی دیگر، دشمنان نظام مردم سالار دینی از فاصله ی میان نسل ها و ناآشنایی و آگاهی کم آنان از ارزش ها و آرمان های نسل اول انقلاب استفاده کرده، به استحاله فرهنگی و ارزشی در جامعه اسلامی دست می زنند. از این رو، ضرورت دارد برای انتقال و نهادینه سازی ارزش های سال های دفاع مقدس راهکارهایی اندیشیده شود.

پرسش اساسی نوشتار حاضر این است که «چه راهکارهایی را برای حفظ و نشر ارزش های دفاع مقدس می توان از آموزه های اسلامی و اندیشه های امام راحل و مقام معظم رهبری به دست آورد؟»

عناوین فصول این کتاب:
فصل اول: کلیات
فصل دوم: راهکارهای کلی حفظ و نشر ارزش ها
فصل سوم: راهکارهای ویژه نشر ارزش ها
فصل چهارم: رسالت روحانیان

امروزه تحرکات پیدا و پنهان دشمنان، این واقعیت را آشکار می سازد که آنان برای به زانو درآوردن نظام اسلامی به جنگ اقتصادی روی آورده اند. هدف اصلی دشمنان ما از تحریم در جنگ اقتصادی، تغییر رفتار و سپس تغییر ساختار نظام مقدس اسلامی است. بر همین اساس برای مقابله با جنگ تمام عیار اقتصادی آگاهی بخشی لازم برای عموم مردم صورت گیرد.

کتاب «جنگ تمام عیار اقتصادی» شامل بخش های زیر می شود:

تعریف جنگ اقتصادی، چرایی جنگ اقتصادی، زمینه های اجرایی جنگ اقتصادی و اهداف و ابعاد جنگ اقتصادی می باشد.

هیکل در رساله سه جلدی مفصل خود، که حجم آن به اضافه مصادر و مراجع و فهرست های عمومی و تخصصی بیش از دو هزار صفحه می شود، با نگاهی عمیق و همه جانبه به موضوع جنگ و جهاد از منظر فقه اهل سنت پرداخته است؛ وی در هر موضوع، تمام حالت های قضیه و دیدگاهه ای صاحب نظرن گذشته و حال در هر فرع و عنوان را بیان کرده و پس از بررسی مصداق های جهاد اصطلاحی، دیدگاه خود را با استناد به آیات و ورایات و نظر فقیهان ارائه و اثبات می کند.

آنچه پیش روی شماست جلد نخست از این مجموعه سه جلدی است که از یک مقدمه و سه باب تشکیل شده و هر باب دو فصل و هر فصل چند مبحث دارد. چهار باب باقی مانده در جلدهای دوم و سوم ارائه خواهند شد.

میدان جهاد و شهادت جلوه گاه انسانهای پاکباخته ای است که با حضور شجاعانه خود در میدان مبارزه با دشمن، به غیر از خدا از هیچ کس نترسیدند و در نزد پروردگار خویش روزی می خورند.
حضور در این عرصه نیازمند آدابی است که آگاهی از آنها انسان را به سر منزل سعادت و شهامت رهنمود می کند.
لذا دانستن معنای جهاد و دفاع، شهید و شهادت برای درک بهتر این مسأله ضروری است تا با نگاه به متون دینی، سیمای مجاهدان را بشناسیم و با کوشش در همه عرصه های جهاد به منزلت شهیدان راه پیدا کنیم.
این امر با تقویت روحیه شهادت طلبی و باور به امدادهای غیبی و توجه به پیامدهای ترک جهاد امکان پذیر است تا به پاداش و مقام شفاعت آنها برسیم و اولین قدم؛ عمل به وظیفه نسبت به مجاهدان و شهدای راه حق است.

فرهنگ، موضوعی زیر بنایی و راهبردی در تمام جوامع و عصرها به شمار می رود. فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می دهد. به فرموده رهبر معظم انقلاب: «فرهنگ ستون فقرات حیات یک ملت و هویت یک ملت است»

ازاین رو، در قرن بیست و یکم شاهد اولویت یافتن نفوذ، تضعیف، تخریب و تسخیر فرهنگی ملت ها از سوی این قدرت ها برای تسهیل و تداوم روند سیطره سیاسی و اقتصادی و امنیتی خود، به عنوان راهبردی کلان، هستیم.

دولت های غربی برای مقابله با انقلاب اسلامی نیز اگر چه در ابتدا به ابزار فرهنگی کمتر توجه داشته اند، ولی پس از جنگ تحمیلی هجمه های فرهنگی را بر مبنای برنامه ای جامع و هدفمند طراحی کردند و به تدریج شکل پیچیده تر، گسترده تر و همه جانبه ای به آن دادند که رهبر معظم انقلاب از آن با نام «جنگ نرم» یاد کردند. از همان آغاز رهبر معظم انقلاب نسبت به این تهاجم نرم به مسئولان سیاسی و فرهنگی هشدارهای مکرر، بجا و به موقعی دادند و مبارزه فرهنگی را مبارزه ای واجب تر از واجب تلقی کردند.

اما در عمل اتفاق رضایت بخشی از سوی نهادهای فرهنگی و مدیران کلان و میانه نظام برای مقابله جدی رخ نداد. از این رو رهبر معظم انقلاب فرمودند: «دستگاه های مسئول و همه ما دچار کم کاری هستیم و به نظر می رسد که این کار را هم بایستی سپرد به جناح فرهنگیِ مؤمنِ انقلابیِ مردمیِ خودجوش؛ این جوان هایی که می بینید در اطراف کشور، به طور خود جوش، کارهایی انجام می دهند- کارهای فرهنگی انجام می دهند، کارهای هنری انجام می دهند، حقایقی را احیا می کنند، استعدادهایی را بروز می دهند، از استعدادهای بالفعلی استفاده می کنند- این کار را هم آن ها باید بکنند»

در مسیر این رویکرد معظم له ضمن اینکه از دستگاه های دولتی خواست تا به این حرکت خودجوش جوانان انقلابی کمک کنند، از جوانان مؤمن انقلابی نیز انتظار تلاش همه جانبه و کار بیشتر و توسعه دادن اقدام هایشان را داشت. ایشان در سال ۱۳۹۶ فرمودند: «من به همه آن هسته های فکری و عملیِ جهادی، فکری، فرهنگی در سرتاسر کشور مرتباً می گویم: آنجایی که احساس می کنید دستگاه مرکزی اختلالی دارد و نمی تواند درست مدیریت کند، آنجا آتش به اختیارید؛ یعنی باید خودتان تصمیم بگیرید، فکر کنید، پیدا کنید، حرکت کنید، اقدام کنید.»

این فرمان که برخاسته از مبانی دینی و آموزه های اسلامی، تحلیل عمیق روند وضعیت فرهنگی کشور و تهاجم همه جانبه دشمن و کم کاری و اختلال دستگاه های دولتی در عرصه فرهنگ است با تفسیرها و واکنش های گوناگونی رو به رو شده است که دست کم از دو جهت دغدغه هایی را در خصوص این موضوع برانگیخته است:

۱. برداشت های منفی و تبلیغات و عملیات روانی گسترده از سوی معاندان و مخالفان دکترین آتش به اختیار و اقدام هایی که به دنبال عقیم سازی دکترین موصوف است.

۲. برداشت های ناصواب، ناقص و سطحی از دکترین آتش به اختیار و در دستور کار قرار گرفتن اقدام هایی که پیامدهای آن می تواند نقض غرض هدف های متعالی تدابیر رهبر معظم انقلاب باشد.
با توجه به این نکات، انگیزه هایی که باعث ضرورت بخشی پرداختن به این موضوع شده است، عبارت اند از:

۱. روشنگری و معرفت افزایی نسبت به فرمان آتش به اختیار
۲. پیگیری و تحقق دقیق و درست رهنمودهای و تدابیر رهبر معظم انقلاب در زمینه ی آتش به اختیار
۳. ایجاد انگیزه و برانگیختگی جامعه مخاطبان به حرکت های خودجوش در حوزه های گوناگون فرهنگی
۴. نهادینه سازی فرهنگ فعالیت های داوطلبانه مستقل و خودجوش در حوزه های مختلف فرهنگی
۵. شناسایی خلأها و اولویت های کار و تلاش فرهنگی خودجوش و مستقل
۶. کمک به تصمیم گیری و تصمیم سازی مسئولان و متولیان فرهنگی

چگونگی تحقق، توسعه و عمق بخشی فعالیت های آتش به اختیار مسئله اساسی این پژوهش را تشکیل می دهد. لازمه این مسئله نیز درک درست از چیستی، چرایی و چگونگی آتش به اختیار است؛ بنابراین، هدف هایی که در این پژوهش بررسی می شود عبارت اند از:

۱. تبیین موضوع و ماهیت آتش به اختیار
۲. تبیین ضرورت آتش به اختیار
۳. تبیین مبانی آتش به اختیار
۴. تبیین قلمرو آتش به اختیار
۵. تبیین الزامات آتش به اختیار

جلد دوم کتاب عوامل معنوی و فرهنگی دفاع مقدس در ادامه کتاب اول به علل و عوامل موفقیت در دفاع مقدس می پردازد و به عواملی مانند رهبری امام خمینی، وحدت مردمی، حضور روحانیت، تبلیغات، هنر و ادبیات می پردازد.

“نقش تعیین کننده عوامل معنوی و فرهنگی در دفاع مقدس”، “امدادهای غیبی در انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی”، “جلوه های فرهنگ عاشورا در دفاع مقدس”، “بررسی سروده های جنگ تحمیلی و فرهنگ عاشورا” و “حضور زنان در دفاع 8 ساله ایران”، در جلد اول این مجموعه بررسی شده اند.
همچنین مباحثی مانند “علل تجاوز عراق به ایران”، “ماهیت جنگ تحمیلی”، “شیوه ها و تدابیر رهبری امام خمینی(ره)”، “تاثیر وحدت مردمی در موفقیت های دوران دفاع مقدس”، “روند شکل گیری و تکامل ستاد تبلیغات جنگ” و “بررسی هنر سینما، موسیقی و نقاشی بر جنگ تحمیلی”، در جلد دوم “عوامل معنوی و فرهنگی دفاع مقدس”، مطرح شده اند.

“نقش تعیین کننده عوامل معنوی و فرهنگی در دفاع مقدس”، “امدادهای غیبی در انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی”، “جلوه های فرهنگ عاشورا در دفاع مقدس”، “بررسی سروده های جنگ تحمیلی و فرهنگ عاشورا” و “حضور زنان در دفاع 8 ساله ایران”، در جلد اول این مجموعه بررسی شده اند.
همچنین مباحثی مانند “علل تجاوز عراق به ایران”، “ماهیت جنگ تحمیلی”، “شیوه ها و تدابیر رهبری امام خمینی(ره)”، “تاثیر وحدت مردمی در موفقیت های دوران دفاع مقدس”، “روند شکل گیری و تکامل ستاد تبلیغات جنگ” و “بررسی هنر سینما، موسیقی و نقاشی بر جنگ تحمیلی”، در جلد دوم “عوامل معنوی و فرهنگی دفاع مقدس”، مطرح شده اند.

منظور از این سیره، کلیه اقدامات آشکار و پنهانی است که امامان علیهم السلام شیعه برای رهبری تشکیلات شیعه، حفاظت از جان شیعیان، آگاه سازی آنان جهت برملا نشدن اسرار شیعه در مقابل حکام جور و نیز برای به دست آوردن اخبار و اطلاعات (مثل نفوذ و عامل گیری و…) دشمن انجام داده اند.

فعالیت حفاظتی و اطلاعاتی امامان علیهم السلام، به اقتضای طبیعت سری و پنهانی آن، ایجاب می کند که بخش های عمده و اساسی زندگی آنان، در پس پرده باقی مانده باشد؛ زیرا به دور از چشم دشمنان و حتی دوستان عوام انجام می شده و تنها خواص، از کم و کیف آن مطلع بوده اند؛ از این رو، نباید انتظار دلایل و مستندات روشنی در این زمینه را داشت، ولی شواهد و قراین فراوانی در ضمن روایات، ذکر شده است.

بیان شاخص‎های مهم مدیریت جهادی و مزایای این نوع مدیریت از منظری قرآنی و روایی و با توجه به تأکیدات آیةالله سید علی خامنه‎ای رهبر انقلاب اسلامی است. در این کتاب به بررسی مبانی و ویژگی‎های مدیریت جهادی و اهمیت و کارکردهای آن در ابعاد مختلف پرداخته شده و و اصول مربوط به آن بیان شده است. نویسنده ضمن ارایه تعریفی لغوی و اصطلاحی از مدیریت جهادی و مفهوم جهاد در عرصه‎های اقتصادی و مدیریتی، به تبیین ویژگی‎های آن مانند: اخلاص، توکل، سعه صدر، صبر و بردباری، حسن خلق، داشتن جوهری رهبری و مدیریت، خطرپذیری، سخت‎کوشی، ایثار در راه خدا، شجاعت و دلیری، تولید علم و دانایی، خلاقیت و نوآوری، مشورت، تکلیف محوری، شایسته سالاری، جوان‎گرایی، بصیرت نافذ، دشمن‎شناسی، اصلاح‎گری، تعظیم شعائر الهی و دینی و … اشاره کرده و آیاتی از قرآن، روایاتی از معصومین و نیز سخنانی از رهبر انقلاب ایران در این موضوع نقل کرده است.